Piętrowe zastępstwa w sądach i prokuraturach

W sądzie lub prokuraturze często spotykamy się z sytuacją „piętrowych zastępstw”. To jest nieprawidłowe postępowanie, które może narazić pracodawcę na negatywne konsekwencje.

Sytuacja ma miejsce w powszechnej jednostce prokuratury, która chciałaby zastąpić na stanowisku pełnomocnika ds. ochrony informacji niejawnych referendarzem. Stanowisko to – zgodnie z obowiązującymi przepisami – zajmować powinna osoba, która spełnia wymogi określone w art. 2 –3a ustawy z 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz.U. z 2018 r., poz. 577) – czyli m.in. została zatrudniona w celu odbycia stażu urzędniczego, zakończyła ten staż lub została z niego zwolniona.

Piętrowe zastępstwa niedopuszczalne – Gazeta Prawna

Skierowanie do jej zastępowania referendarza (przy założeniu, że posiada wszystkie kwalifikacje do zajmowania tego stanowiska) byłoby możliwe przy pogodzeniu się ze zmniejszoną obsadą etatową i dopełnienia wszelki formalności koniecznych do zmiany warunków pracy i/lub płacy. W przeciwnym wypadku nie można byłoby zatrudnić na zastępstwo osoby na miejsce referendarza (gdyż pracuje) ani na miejsce pełnomocnika ds. ochrony informacji niejawnych (gdyż zastępuje go kto inny).

Żonglowanie zastępstwami bez uwzględnienia czy osoba zastępująca faktycznie zastępuje zastępowanego zawsze może zostać oceniona np. przez sąd pracy jako zmierzanie do omijania przepisów prawa pracy. Ponadto organy władzy publicznej, które stoją na straży przestrzegania przepisów (kierując akty oskarżenia czy też orzekając w takich sprawach) powinny w tym zakresie wykazywać się szczególną dbałością.

Czy można stosować zastępstwo „piętrowe”?
Przyjmuje się, że można zawrzeć umowę na „zastępstwo” z pracownikiem, który ma okresowo zastępować innego pracownika w czasie jego  usprawiedliwionej  nieobecności w pracy. Ale czy można zawrzeć umowę w celu  zastąpienia  takiego pracownika, który już zastępuje inną osobę nieobecną w pracy ? Odpowiedź wynika z wyroku SN z 17 maja 2016 r., sygn. akt II PK 99/15.

Zgodnie z przepisami urzędników zatrudnia się wyłącznie z uwzględnieniem przepisów ustawy – wyłaniając kandydatów w drodze konkursu i zatrudniając na ściśle limitowany czas w celu odbycia stażu urzędniczego, po którym następuje wyłącznie zatrudnienie na czas nieokreślony (art. 4 ust. 2 ustawy). Zasad tych nie stosuje się do innych pracowników (obsługi), którzy jednak mogą być zatrudniani na ściśle określonych stanowiskach określonych w rozporządzeniu. Wśród tych stanowisk z pewnością nie znajdziemy np. pełnomocnika ds. informacji niejawnych.